Durgun Elektrik

DURGUN ELEKTRİK

1. Çevremizde Elektrik
Elektrik, günlük yaşantımızın hemen her alanında kullandığımız bir enerjidir. Lâmbalar, radyo, telefon, televizyon, buzdolabı, ısıtıcı elektrikle çalışır. Havada, karada ve denizde giden taşıtlarda da elektrik enerjisinden yararlanılır.
2. Elektrikle İlk Tanışma

Cisimlerin Elektriklenmesi
Çoğu kez yünlü kazağımızı ya da naylon iplikten yapılmış tişörtümüzü çıkartırken çıtırtılar duyarız. Eğer karanlık bir odada kazağımızı çıkartırsak, sesle beraber küçük kıvılcımların çıktığını da görürüz. Uzun saçlı kimseler, saçlarını kuruttuktan sonra tararken saç tellerinin birbirini ittiğini ve saçlarının kabardığını görür.
Plâstik tarak kuru saça sürtüldükten sonra küçük kâğıt parçalarına yaklaştırılırsa, tarağın kâğıt parçalarını çektiği görülür. İpekli kumaşa 20-25 kez sürtülmüş cam kavanoz da kâğıt parçalarını çeker. Bazen, naylon iplikten yapılmış halı üstünde yürüdükten sonra metal kapı koluna değdiğimizde, elektrik çarptığını fark ederiz. Aynı şey bir araçla bir süre dolaştığımızda araçtan inerken metal kapı koluna değdiğimizde ya da dışarıdaki bir kimseye değdiğimizde de olur.
Televizyon ekranı, plâstik kasalı radyo, teyp vb. araçların üstü kuru bezle silindiği hâlde kısa sürede tozlanır. Saçınıza sürttüğünüz tarağı çeşmeden yavaşça akan suyun yanına getirdiğimizde tarak, suyu kendine doğru çeker. Bütün anlatılan bu olayların nedeni cisimlerin sürtünme sonucu elektriklenmesidir.

Durgun Elektrik Nedir?

Bir cisim üzerinde bulunan elektrik yüklerinin akıp gitmemesi, durgun hâlde kalması anlamına gelir. Durgun elektriğin diğer adı elektrostatiktir. Örneğin, plâstik tarağın kâğıt parçalarını çekmesinin nedeni tarak üzerinde bulunan durgun elektriktir. Plâstik eşyaların kuru bezle silindikten sonra tozları çekmesinin
nedeni, sürtünme ile plâstik yüzeylerde oluşan elektrostatik kuvvettir.

3. Elektrik Yükleri Arasındaki İtme ve Çekme

Iki balonu şişirip ağızlarını iple bağlayalım. Yünlü kumaşı, balonlara 15-20 kere sürtelim. Balonları iplerinden tutup birbirine yaklaştırdığımızda, balonların birbirini ittiğini görürüz.

Balonlardan birini yünlü kumaşa, diğerini naylona sürtelim. Balonları iplerinden tuttuğumuzda, balonların birbirini çektiğini görürüz.