20 Nisan 2010 Salı

MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI SORULARI

http://www.fizikokulu.net/wp-content/uploads/2009/05/madde-nedir-medde.jpg
SUYUN SERÜVENİ
 1.Su  doğada  hangi  hallerde  ve  nerelerde  bulunur?
    Su  doğada  katı,  sıvı  ve  gaz  hallerde    bulunur.  Suyun  doğada   sıvı halde       bulunduğu     yerler  göl,  akarsular   denizler   ve  yer altı  suları,   katı  halde    soğuk  iklimli    bölgelerdeki  buzul,   dağlarda  kar,buz  ve  gaz  olarak  ise  bulutlarda    bulunur.
    2.Yeryüzünden  yükseklere  çıkıldıkça  hava  sıcaklığı  düşer.Bunun  sebebi  ne  olabilir?Araştırınız.
       Yeryüzünden  yükseklere  çıkıldıkça   hava  sıcaklığı  düşer.Çünkü  yeryüzüne  ulaşan  güneş   ışınlarının   bir    kısmı  yeryüzü  tarafından   emilir.Böylece  yeryüzüne  yakın  olan  hava  ısınır.Yükseklerdeki   hava  ise   alçak  yerlere    göre  sürekli  halde  değişimleri  nedeni     ile  soğuktur.
        3.Yağış  ve  buharlaşma  birbirini  dengelemeseydi   ne  olurdu?Tartışınız.
        Yağış  ve  buharlaşma  birbirini   dengelemeseydi  denizler  kurur,  karalarda  hiç   su  kalmazdı.Çünkü  karalardaki  su  sürekli  denizlere  ve  okyanuslara   doğru  akar.  Deniz  ve  okyanuslardan  su  buharlaşır  ve   ardından  yağış  olarak   karalara  geri   döner.Eğer  yağış ve  buharlaşma  olmasaydı  su  döngüsü  dediğimiz  bu  olayın  gerçekleşmesi   mümkün   olmazdı.
GÜNEŞ BİZE ÇALIŞIR-ENERJİ KAYNAĞI GÜNEŞ
4.  Güneş    olmasaydı   hangi  enerji  kaynakları  olmazdı?
   Güneş  olmasaydı  kökenini  güneş  Güneş  olan  hiçbir  enerji   kaynağı   olmazdı.Odun,  kömür, petrol  ve   ürünleri  ile  bitkiler  besin  üretemeyecekleri   için  besinlerdeki    enerji  kaynakları   da   olmazdı.Su   döngüsü    olmasaydı,   hidroelektrik  santrallerde,  fosil  yakıtlar   olmasaydı  termik  santrallerde,    elektrik   enerjisi    üretilemezdi.
5.  Güneş  olmasaydı  su  döngüsü   gerçekleşirmiydi? Neden?
    Yeryüzü  suları   güneş  enerjisinin   etkisiyle   buharlaşır. Buharlaşan    su  yağışlarla    geri    döner   ve  yeryüzündeki  su   dengesi  korunur.Güneş   enerjisi   olmasaydı   bu  olay    gerçekleşmezdi.
Güneş  ışığından  nasıl  yararlanırız?Açıklayınız.
     Güneş,    bizim    temel  ısı  ve  ışık  kaynağımızdır.Yakıtların   kökeni    güneşe  dayanır.Yakıtları  da   ısı,   hareket,  elektrik   ve   ışık   enerjileri    elde  etmek  için  kullanırız.  Güneş   enerjisini   bitkiler    besinlerini  üretmek  için  kullanır.Ayrıca  güneş  enerjisini  güneş  pili  ve  güneş  panellerinde  kullanırız.    
ISI SICAKLIK
1.Karpuz, su şişesi, saklama kapları vb. buzdolabından  çıkarıldığı  zaman  dışları neden buğulanır?
     Buzdolabından  çıkarılan maddeler  soğutulmuştur.Dışarısı buzdolabına göre sıcaktır.Bu nedenle maddeler üzerinde su damlacıkları oluşur.
2.Tüm canlılar su kullandığı halde yeryüzündeki  sular neden tükenmez?
     Su  döngüsünde  su halden hale girerek yeryüzüyle gökyüzü  arasında  dolanır.Canlılar Bir  miktar  su  kullanılır.Kullandıkları  suyu   solunum  ve  boşaltım  ile  dışarı  atar.
3.Astıgımız  çamaşırların  kuruyabilmesi  için  hava  nasıl  olmalıdır?
     Çamaşırlarımızın  daha  hızlı  kuruması  için  havanın  güneşli  ve  sıcak  olması  gerekir.Bulutlu  ve  serin  havalarda  da  çamaşırlar  kurur.Ancak  kuruma  gecikir.
Isı ve Sıcaklık Farklı mıdır?
1.Isınmada  kullandıgımız   yakıtlar  nelerdir?
Odun, kömür,  doğal gaz,  LPG,   fuel  oil,  hava  gazı  vb.
2.Ateş  bulunmadan  önce  insanların yaşamı  sizce  nasıldır?
    Ateş  bulunmadan  önce  insanlar yiyeceklerini  çiğ  olarak  yiyorlardı.Soguktan  korunmak  için   hayvanların  kürklü  derilerinden   giysiler  giyiyorlardı.Besinlerin  uzun  süre  korunması  mümkün  olmuyordu  
3.Otomobiller  yakıt  olmadan  çalışabilir mi ?neden?
     Yakıtı  biten  otomobil  çalışmaz.Çünkü  otomobilin çalışabilmesi  için  enerjiye  ihtiyacı  vardır.Örnegin,   televizyonumuz  da  elektrik  enerjisiyle   çalışan  bir  alettir.Elektrik kesildiginde   çalışmaz.
4.Yiyeceklerin  üzerindeki    enerji   tablolarının   anlamı    nedir?
       Paketin  içindeki yiyeceğin belirli bir miktarı (100g)yenildiğinde ne kadar enerji vereceğini gösterir.
BUHARLAŞMA –YOĞUŞMA-KAYNAMA
1.         Yağmur yağınca caddeler ve sokaklar ıslanır. Fakat bir süre sonra bu ıslaklık kaybolur.
Bunun sebebi nedir?
Islaklığın kaybolmasının sebebi güneş ışınlarından alınan ısının etkisiyle suyun buharlaşmaşıdır.
2.         Ocağın üzerindeki çorba kaynadıkça neden kıvamı artar?
Kaynayan çorbadaki su buharlaştıkça suyu azalır ve çorbanın kıvamı artar,
3.         Buzdolabından çıkardığımız şişe ve kavanozların dış yüzeyinde neden su damla­cıkları oluşur?
 Su damlacıklarının oluşmasının nedeni yoğuşmadır. Odanın ya da buzdolabının bulunduğu ortamı dolduran havada çeşitli gazlarla birlikte bir miktar da su buharı vardır. Yağmurun oluşmasındaki gibi havadaki su buharı kavanozun ve şişenin soğuk yüzeyine çarparak yoğuşur ve su damlacıkları oluşur.
ERİME DONMA
**1.Havanın   çok  sıcak  olduğu  bölgelerde,  yol  yapımı  için  neden    asfalt  kullanılmaz?
       Asfalt  sıcakta  eridiği için  yollar  çabuk  bozulur.Bu  yüzden  hava  sıcaklığı  yüksek  olan  yerlerde  yollara  parke  taş  döşenir.
**2.Isıtılan  her  maddenin  sıcaklığı  daima  artar  mı?Neden?
     Isıtılan  maddeler  hâl  değişimine   uğramıyorsa  sıcaklıkları  yükselir.Hal  değişimi  varsa  sıcaklık  sabit  kalır.
*3.Dondurmayı  neden  buzdolabında  saklarız?
      Dondurma  donmuş  haldedir.Hal  değiştirmeden  kalabilmesi  için  soğuk  ortamda  saklanması  gerekir.Böylece  dondurmanın  ısı  alarak  erimesi  engellenmiş olur.
Bir maddenin erime ve donma sıcaklığı birbirine eşititr.
***1.Demir  yollarında  rayların  yazın  döşenmesinin  nedeni  ne  olabirir?
           Yazın  hava  sıcaklığı  fazla  olduğu  için  sıcaklık  artışı  raylarda  genleşmeye  yol  açar.  Kışın  büzülen  rayların  arası  açılsa  da  sorun  yaratmaz.  Raylar  kışın  döşenmiş  olsa  yazın  geleşip  eğilebilir.
***2.Soğuk  bardağa  sıcak  çay  doldurulurken  bardak  çatlayabilir.  Nedeni  nedir?
            Soğuk  bardağa  çay  doldurulurken  bardağın  çatlamasının  sebebi  genleşmedir. Sıcak  çay  bardakta  ani  genleşmeye  neden  olur.  Çay  ile  bardağın  sıcaklığı  arsındaki  fark  çok  büyük  olursa  bardak  ısıyı  hızlı  bir  şekilde  alır.  Dolayısıyla  genleşme  de  hızlı  olur.  Hızlı  genleşmeler  çatlamaya  neden  olur.
***3.Aynı  ortamda  bulunan  toprak  testi  içindeki  su,  plastik  kaptaki  sudan  daha  soğuktur.  Bunun  sebebi  nedir?
          Toprak  testi  gözenekli  yapıya  sahip  olduğundan  gözeneklerden  sızan  su  testinin  yüzeyinde  buğu  ya  da  damlacıklar  şeklinde  birikir.  Sonra  bu  buğu  ve  damlacıklar  testinin  yüzeyinden  ısı  alarak  buharlaşır.  Testiyi  soğutur.  Testi  de  içindeki  suyu  soğutur.
***4.Avucumuza  aldığımız  buz  erirken  elimizin  içinde  serinlik  hissederiz.  Neden?
          Buz,  elimizden  ısı  alarak  erir.  Isı  kaybeden  elimiz  ise  üşür.
***5.Yeni  atılan  betonlar  sabah  ve  akşam  saatlerinde  sulanır.  Neden?
          Gündüz  buharlaşma  fazla  olduğu  için  sulama  işi  yeterince  etkili  olmaz.
***6.Kaynama  ve  buharlaşma  arasında  ne  gibi  farklar  vardır?
          Her  kaynama  olayı  aynı  zamanda  bir  hızlı  buharlaşmadır.  Kaynama  belli  sıcaklıkta  gerçekleşir.  Kaynamada  sıvının  her  yerinden  gaz  haline  geçiş  vardır  ve  sıcaklık  değişmez.  Buharlaşma  her  sıcaklıkta  gerçekleşebilir.  Sıvı  ısı  alarak  gaz  haline  geçer.  Buharlaşmaya  sıvı  yüzeyinde  gerçekleşir. Buharlaşan  sıvının  sıcaklığı  değişebilir.
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
KAYNAMA-ERİME-DONMA NOKTASI-YOĞUNLUK
***1.Buzdolabının  buzluğuna  konulan  su,  donduğu  halde  kolonya  neden  donmaz?
          Su  ve  kolonyanın  farklı  maddeler  olduğunu  bu  nedenle  farklı  sıcaklıklarda  donacağını  tahmin  etmelerini  bekleyiniz.
***2.Suyun  miktarının  değişmesi  kaynamaya  başladığı  Sıçaklığı  değiştirir  mi?
          Suyun  aynı  ortamda  kaynama  sıcaklığı  sabittir.  Bir  sıvının  kaynamaya  başladığı  sıcaklık  cinsine  bağlıdır.  Miktarına  bağlı  değildir.Yani  1  g  su  100  °C’ ta  kaynar,  100  g  su  da  100  °C’ ta  kaynar.
***1.Saf  su  denilince  ne  anlıyorsun?
          İçerisine  farklı  bir  madde  katılmamış  maddelere  saf  madde  denir.  Başka  bir  deyişle  buharlaştırma,  mıknatısla  ayırma,  eleme  gibi  basit  yöntemlerle  daha  basit  maddelere  ayrıştırılamayan  maddelere  saf  madde  denir.  Söz  gelimi  saf  su,  buharlaştırmayla  farklı  maddelere  ayrıştırılamaz.
***2.Bütün  sıvıların  kaynamaya  başladıkları  sıcaklık  hep  aynı  olsaydı  ne  olurdu?
Etil alkol gibi saf maddelerin sıcaklığı da kaynama başlayıncaya kadar artar. Ancak, kaynarken sıcaklıkları sabit kalır. Söz gelimi, su 100 °C'ta, eter 64 °C'ta kaynar. Sıvıları, kaynama sıcaklıklarına bakarak ayırt edebiliriz.
Yoğunluğu Hesaplamak
Bir maddenin yoğunluğunu hesaplamak için kütle ve hacim değerlerinin bilinmesi
gerekir. Kütlenin, hacme oranı yoğunluğu verir.
Her maddenin kendine özgü bir yoğunluğu vardır. Maddeleri yoğunluğuna bakarak birbirinden ayırt edebiliriz.
1.          Kışın hava sıcaklığı zaman zaman sıfırın altına düşer. Buna rağmen denizler donmaz.Neden?
 0 °C'un altındaki bir sıcaklıkta bile donmayan deniz suyu ile 0 °C'ta donan çeşme suyu arasındaki farkı düşünelim. Bu farkın nedeni deniz suyunun tuzlu olmasıdır. Demek ki suyun donma sıcaklığını 0 °C'un altına düşürmek için suya çözünebilen tuz veya şekerin katılması gerekir.
2.         Bazen göller ve nehirler donar. Ancak buralarda yaşayan balıklar ölmez. Neden?
Su bilindiği gibi yüzeyden itibaren donar. Buzun altında suyun sıvı kaldığını gözlem­lemişsinizdir. Nehir ve göllerin yüzeyi buzlanınca buz dipteki suyun ılık kalmasına neden olur. Bu durum su içinde yaşayan balıkların ölmesini önler.
***.     Kütlesi büyük olan maddelerin hepsi suda batar mı?
Kütlesi büyük olan maddelerin hepsi suda batmaz. Örneğin, gemi çok kütlesi büyük olma­sına rağmen batmaz. Yoğunluğu sudan büyük olan maddeler batar.
*****   Çorbanızın yağı neden üstte toplanır?
Çorbadaki yağ suda çözünmediği için çorbanın suyuna karışmaz. Ancak yoğunluğu suyunkinden küçük olduğu için çorbanın yüzeyinde kalır.
***      Ayakkabılarımızın tabanları demirden yapıldığında daha dayanıklı olabileceği hâlde neden köseleden yapılır?
 Farklı malze­melerin yoğunluk, dayanıklılık, fiyat vb. özelliklerinin kullanım alanlarını belirler.
***       Atatürk'ün akıl ve bilme verdiği önemi en güzel örnekleyen inkılabların hangileri olduğunu
araştırarak öğreniniz.
Atatürk'ün akıl ve bilime verdiği önemi en güzel örnekleyen inkılabı Eğitim Öğretimin Birleş­tirilmesi (Tevhid-i Tedrisat) dir.
Harf inkılabı, kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi vb. örnekler de verilebilir.
***.       Sıcaklıkları farklı iki madde birbirine temas ederse, maddeler arasındaki sıcaklık değişimi
için neler söylenebilir?
Sıcak değeri fazla olan maddeden sıcaklık değeri az olan madde ısı almaya başlar. Sıcak­lıklar eşitlendiğinde ısı akışı durur. Sıcaklık değeri fazla olan maddenin verdiği ısı, sıcaklığı az olan maddenin aldığı ısıya eşittir.
***      Güneş enerjisi Dünya'daki temel enerji kaynağımızdır. Güneş, Dünya'dan çok uzakta olmasına rağmen güneş enerjisi Dünya'ya nasıl ulaşır?
Güneş, Dünya'mızdan çok uzakta olduğu hâlde ışınlarını Dünya'mıza ulaşır. Böylece Dünya'mız ısınır. Bu durum güneş enerjisinin Dünya'mıza ışınlarla taşındığının bir kanıtıdır.
Güneş enerjisi yeryüzüne ışık ışınları ile ulaşmaz.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder